علماء لغت گفته اند:هرجا در لغتی شین و طاء و نون باشد ، معنای فساد و افساد در آن می باشد. شیطان به معنای وجود مفسد و شرور است.
شَیطینَ الانس والجن(شیطان هایی از انسان و ازجنیان). شیطان جنی، به جن کافر می گویند که اسلام نیاورده و کارش فساد و شرارت و خرابی ست، همانطور که شیطان انسی آن انسانی ست که مسلمان نیست و کارش شر رساندن، خرابی و افساد است.
نظر محققین از اولیا این است که کفر شیطان، اظهار بوده است نه ظهور. یعنی در حقیقت کافر بوده است و در آن امتحان الهی، کفرش را ظاهر نمود.
خداوند همه مکلفین را امتحان می نماید. یکی ازدعایی که مستجاب نمی شود این است که از خدا بخواهیم که ما را امتحان نکند! آیاتی در قران داریم که امتحان شدن انسان را حتمی می داند. از امتحان چاره ای نیست. ولی باید از اون بخواهیم که امتحان ما را سخت نفرماید و ما را با عافیت ، از امتحان پیروز و موفق بیرون بیاورد.
اگر در امتحان الهی نقص انسان ظاهر شد، این خود یک نوع لطفی ست که خودش را بشناسد و به نقایص خویش پی برده و درصدد تکمیل و رفع نقایصش برآید. شیطان این کار را نکرد! وقتی فهمید که حسود و متکبر است به جای پشیمانی و توبه و اصلاح ، از در لجاجت با خدا در آمده و به شقاوت ابدی و لعنت خداوندی مبتلا گشت.
(ابلیس گفت: در مقابل گمراهی و اغوایی که مرا نمودی، بر سرراه راست و صراط مستقیم تو حتما می نشینم برای اضلال و گمراه نمودن آنان* سپس از روبرو و از پشت سر و از جانب راست و از جانب چپ شان به سویشان می آیم. و در آن صورت، دیگر تو اکثریتشان را شاکر و سپاسگزار نخواهی یافت)
این آیه اشاره به جهات مختلف و ابعاد متفاوت اظلال و گمراه نمودن شیطان و طرق فراوان آن می باشد.
امام باقر(ع) فرمودند: مراد از آمدن شیطان و حمله ی او از جلو یعنی امر آخرت را برایشان سبک و بی اهمیت می نمایم. مراد از پشت سر یعنی کار می کنم که در مورد حلال و حرام اهمیت ندهند و آنها را امر میکنم که اموال را از هر راهی شده جمع کنند و حقوق شرعی آنها را (مثل خمس و زکات و صدقات) نپردازند تا اینکه برای وارثانشان باقی بماند. و مراد از سمت راست این است که در دین و عقایدشان گمراهی وشک و شبهه ایجاد می کنم. و مراد از سمت چپ این است که لذت ها را محبوب آنها قرارداده و شهوات و هوس رانی را بر دل هایشان غلبه می دهم.
حدود تصرفات شیطان فقط در مرحله ی دعوت و وسوسه می باشد. شیطان نمی تواند هیچ کس را وادار به گناه نماید مگر اینکه خود شخص، دعوت او را اجابت کرده و به وسواس او اهمیت دهد و پیروی کند. شیطان قویتر از ما نیست! خداوند می فرماید: (تحقیقا که کید و مکر شیطان ضعیف می باشد). ما خودمان هستیم که او را قوی می کنیم و اجازه نفوذ او را در خویش می دهیم. شیطان اگر مخالفت شود، دست بر می دارد. آدم وسواسی، اگر چند بار مخالفت او کند، دست بر می دارد.
یکی ازمظاهر حمله های شیطان، وسواس درنماز یا طهارت و نجاست و امثال اینهاست. همانطور که بی مبالاتی در نجاست و طهارت و یا در عبادت، از مظاهر مکائد شیطان می باشد، افراط و وسواس هم از مکائد شیطان می باشد.
از جمله موارد حمله های شیطان، ایجاد سوء ظن و بدگمانی در انسان می باشد. که خیلی وقت ها در خانواده ها و مابین زن و شوهر نسبت به یکدیگر می باشد.
 یکی دیگر، در افکار و اندیشه های مربوط به عقائد است. که نباید اعتنا نمود و دنبال آن خیال و شبهه را گرفت.
یکی از موارد، فال بد زدن است. و احادیثی در مذمت فال بدزدن که به آن تطیر گویند و تشویق به فال نیک زدن و خوش بین بودن در امور و توکل برخدا کردن در همه کارها وارد شده است.
یکی از موارد حمله های شیطان، تبعیت در سیروسلوک و اذکار و دستورات معنوی از افراد ناقص و مدعیان دورغین عرفان و سلوک است.
یکی از بزرگان می فرمود: حمله شیطان به نسبت آن خیری ست که به سراغ انسان می آید، یعنی هرچه مطلب عالی تر و نفیس تر و با ارزش تر باشد، حمله ی او شدیدتر است و سعی او برای محروم کردن انسان از آن خیر عظیم، بیشتر است.